Մատենադարանում պահվող ձեռագրեր և մանրանկարներ կան վառ կարմիր գույնով , դրանց գույները շատ պայծառ են , որովհետև օգտագործված է Որդան կարմիր անունով միջատից ։

Հայկական այս ներկը համարվել է աշխարհի ամե­նագեղեցիկ ներկերից մեկը, կոչվել է «արքայական ծիրանի»,որովհետև դրանով ներկում էին արքայական հանդերձները,օգտագործվել է «կարմիր թանաքով» ստորագրության համար , որն արքաների և կաթողիկոսների մենաշնորհն էր:Նրանից պատրաստում էին նաև հակաբորբոքային և ջերմիջեցնող դեղամիջոցներ:

սակայն 13-րդ դարից սկսած որդան կարմիր ներկի արդյունահանումը նվազում է, ապա՝ դադարում: Հետագայում միջատից ներկ ստանալու եղանակները մոռացվում են: Այժմ փորձեր են արվում վերականգնելու դրանք: Գաղտնիքը, սակայն, դեռևս լրիվ վերծանված չէ:Որդան կարմիրը պահպանվում է [1] արգելոցում՝ Արազափ գյուղի մոտ, սակայն արգելոցը չի ապահովում միջատի լիարժեք պահպանությունը։

Այս միջատի արուն նման է չափերով մեծ մոծակի, իսկ էգը՝ թրթուռի:

Հավը խոսեց երեք բերան.
—Էյ քնածնե՜ր, ծուղրուղո՜ւ,
Բացվեց կարմիր աղոթարան,
Ժամանակ է զարթելու։

Խավարն անցավ գիշերային,
Հեռու մեզնից ու փարատ,
Աշխարհ լցվեց լուսն ու բարին,
Լուսն ու բարին անարատ։

Գյուղում աղմուկ, գյուղում խնդում,
Օրը պայծառ, բուրավետ,
Ժիր մըշակի երգը հանդում
Զրընգում է քործի հետ։

Առաջադրանքներ

• Սևացրած արտահայտությունները գրեք ձեր բառերով։
  Հավը խոսեց երեգ բան – Ագաղաղը խոսեց
  Խավարն անցավ գիշերային -գիշերը ավարտվեց
  Աշխարհ լցվեց լուսն ու բարին -սկսվեց արավոտ
  Ժիր մըշակի երգը հանդում -մարդիկ աշխատում էին երգելով
• Բանաստեղծությունից դուրս գրեք երկվանկանի 5 բառ /վանկերը հաշվեք բառերի ուղիղ ձևերից։
  Խավառ – խա – վառ
  հեռու – հե -ռու
  բարի – բա – րի
  աղմուկ – աղ -մուկ
  պայծառ – պայ -ծառ
• Փորձեք ձեր բառերով նկարագրել գյուղի լուսաբացը։
  Մթությունը կամաց կամաց լույս դառնում, սիրուններկված նկարի նման կապույտ , կարմիր և ծիրանագույն։
• Ինչո՞վ է գյուղի լուսաբացը տարբերվում քաղաքի լուսաբացից։
  գյուղի լուսաբացը շատ տարբեր է քաղաքի լուսաբացից, գյուղում շուտ են արթնանում թռչունները, կենդանիները և մարդիկ , իսկ քաղաքում լուսաբացը շենքերի միջից ենք տեսնում և աղմուկը մեքենաների ձայնն է լինում և ոչ թռչունների։
• Օրվա ո՞ր ժաման եք ավելի շատ սիրում, պատճառաբանեք ձեր պատասխանը։
  Ես սիրում եմ առավոտը , որովհետև գիշերը հանգստանալուց հետո աշխուժ եմ լինում։
• Բանաստեղծության մեջ հանդիպող այս բառերի հականիշները գրեք՝
   քնած– արթուն
  բացվել– փակվել
  խավար- լույս
  լցնել– դատարկել
  բարի– չար
  աղմուկ,-լռություն
  պայծառ – մռայլ։
  
  https://youtube.com/shorts/1J7B9EuKiDQ?feature=share