1.Տեղադրել ապրիլ ամսվա առաջադրանքների հղումները։ 2.իմ ուսումնասիրություները, անհատական նախագիծ։ —Աստվածներից մեկի պատմությունը —օրացուցից ստեղծմամ պատմությունը ․․․ Հուլյան Օրացույց , Գրիգորյան Օրացույց։ —Հետաքրքիրր բաստեր կլատամնյաերի մասին։ 3.ես գնահատում եմ (10 պալայաին համագարք ) ,,որովհետև ։ 4.գնահատում է ծնողը իր հիմնավորմամբ։
ոչնչացնել — ստեղծել միշտ — երբեք անարատ — արտավոր բացահայտ — գաղտնի թույլ — ամուր վերջին — առաջին համաձայնել — մերժել հանգստանալ — աշխատել գտնել — կորցնել հավաքել — վատնել աջ — ձախ արթուն — քնած:
Գրի՛ր նախադասության անդամների մոտ նրանց հարցերը: Մթին — երբ սարերի — ինչերի ամպերից — ինչերից կապույտ — ինչիպիսի ձյուներից — ինչերից և — շախկապ սառը — ինչպիսի աղբյուրների — ինչերի ակունքներից — ինչերից գլոր-գլոր — ինչպես իջնում է — ինչ է անում Ձորագետը — ով Արդեն — երբ տերևաթափ են — ինչ են թզենիները — ինչերը Անտառում — որտեղ երևում են — ինչ են անում հացենի — որ ծառերը — ինչերը նարնջագույն — ինչպիսի տերևներով — ինչերով կաղնիները — ինչերը բաց դեղին — ինչպիսի և — շախկապ կարմիր տերևներով տանձիները, որոնց շուրջը չոր խազալի վրա գիշերում է մի գազան։ Ծառից ընկնում են տերևները, ահավոր կանչում է կույր մոշահավը, և բոլորովին մոտիկ, դեղնած սաղարթի մեջ փայտահատը կտուցով թմբկահարում Է կեղևը։
Տրված բառերից ածանցների օգնությամբ նոր բառե´ր կազմիր: Գրի´ր գործածված ածանցները:
Ծովի գորտերը խորհուրդ անելով ասացին. – Ինչո՞ւ ենք տռզած փորերով ու դեղնած մաշկով խեղդվում ջրերում, դուրս գանք ցամաք ու ապրենք ուրիշների պես։ Ծերերից մեկն ասաց. – Հայրս պատվեր է տվել ինձ, որ ծովի ապաստանը չթողնեմ, որովհետև բնությամբ երկչոտ ենք, գուցե դուրս գանք ու սարսափելով հետ դառնանք և ցույց տանք մեր երկչոտությունը։ Չլսեցին խորհուրդը և դուրս ելան, բայց ոտնաձայն լսելով՝ փախան ու կրկին խորասուզվեցին ծովում։
9. Մի բառով գրի՛ր:
ա) Ո՞վ է, որ սովորում է, բայց ոչ դպրոցում:
բ) Ո՞վ է, որ ղեկավարում ու ցուցմունքներ է տալիս, ղեկավարում է կրթական գործը:
գ) Ինչպե՞ս է կոչվում այն տարածքը, որտեղ մրգատու ծառեր են աճում:
դ) Ինչպե՞ս է կոչվում այն հասկացությունր, որով արտահայտում ենք իրերի, երևույթների և իրադարձությունների տևողությունը: Դա չափվում է դարերով, տարիներով, ամիսներով, շաբաթներով, օրերով, ժամերով և այլն:
ե) Ո՞վ է այն պաշտոնական անձը, որը վարում է դատավարությունը և գործի մասին դատավճիռ կամ որոշում է ընդունում:
զ) Ինչպե՞ս է կոչվում այն հասկացությու նը, որով արտահայտվում է գիտակցության մեջ անցյալի տպավորությունները պահելու և վերականգնելու կարողությունր:
10. Բառերն ածանցների օգնությամբ այնպես փոխիր, որ անձ ցույց տան: Գրի»ր ավելացրած ածանցները:
գնել, նվիրել, ուսուցանել, վարել, իշխել, նկարել, պահել, որսալ, սուտ ասել
11. Արևմտահայերեն հատվածը դարձրու արևելահայերեն։
Փողոցե փողոց պոռաց ձկնորսը: Գյուղացիները դռներնին բացեցին, ձկնորսի ձայնին ականջ ծռեցին: Գյուղացի կիններ ձկնորսը իրենց տուն կանչեցին: «Հե ՜յ ձկնորս աղբար, ինձ աստղեր կուտա ՞ս: Հե ՜յ ձկնորս աղբար, տես` ի ՜նչ աղվոր եմ: Ես հոս մինակ եմ… եկուր, ներս եկուր, ա ՜յ ձկնորս աղբար, ես դրամ չունիմ, ինձ աստղեր կուտա ՞ս»: Աղերսեցին այն կիները, որոնք դրամ չունեին:
Ուրիշի ուղղակի խոսքերը դարձրու անուղղակի։ Հյուսնի պատմությունը։ Վիլյամ Սարոյան
Այս պատմությունը հյուսնի մասին է, ով ապրել է հարյուրավոր տարիներ առաջ: Օրերից մի օր, տուն վերադառնալիս, ընկերներից մեկը կանգնեցնում է նրան և հարցնում. – Եղբայրս, դեմքդ ինչո՞ւ է թթված: Բա՞ն է պատահել: – Եթե իմ տեղը լինեիր, – պատասխանում է հյուսնը, – դու էլ այս օրին կլինեիր: – Ի՞նչ է եղել, – հետաքրքրվում է ընկերը: – Մինչև առավոտ, – ասում է հյուսնը, – թագավորի հրամանով պետք է տասնմեկ հազար տասնմեկ հարյուր տասնմեկ գրվանքա փայտի լավագույն սղոցուքը տանեմ պալատ, թե չէ գլխիցս կզրկվեմ: Ընկերը ժպտում է և գրկում նրան, ասում է. – Սիրելի ընկերս, մի հուսահատվիր: Արի գնանք, ուտենք-խմենք և վաղվա մասին մոռանանք: Հույսդ երբեք մի կորցրու: Գնում են հյուսնի տուն և տեսնում, որ նրա կինն ու երեխաները նույնպես լուրն առել են և լացուկոծ են անում: Ընկերը նրանց էլ է հորդորում, որ չվշտանան, և բոլորը միասին սկսում են ուտել, խմել, ուրախ-ուրախ զրուցել, երգել ու պարել: Խնջույքի կեսին հյուսնի կինը վերսկսում է. – Խեղճ ամուսինս, առավոտյան զրկվելու ես գլխիցդ, իսկ մենք զվարճանում ենք: – Ա՜խ, և ոչ մի հույս չկա: – Մի’ տանջվիր, – ասում է հյուսնը, – ամեն ինչ զուր է: Եվ շարունակում են ուտել, խմել, երգել ու պարել: Երբ լույսը ճեղքում է խավարն ու սկսվում է օրը, բոլորը լռում են՝ սարսափով ու վշտով համակված: Թագավորի մարդիկ գալիս և կամացուկ թակում են հյուսնի տան դուռը: Հյուսնը հառաչում է. – Այժմ գնում եմ մեռնելու: Եվ բացում է դուռը: – Հյուսն, – ասում են հյուրերը, – թագավորը մեռել է: Նրա համար դագաղ սարքիր:
Նախադասությունների ենթականերն ու ստորոգյալները համաձայնեցրո´ւ:
Ոչ ոք չեն փորձում հասկանալ մյուսներին, բոլորը միայն խոսում են:
Փողոցում քայլում էիներկու մարդ:
Ժողովուրդըհավաքվել են հրապարակում:
ճյուղին նստած էինտասը ճնճղուկ:
Մի քանի տղալսում էին:
Մի երկու երեխախաղում էին բակում:
Սարի լանջին մի խումբ գառեն երևում:
Հավաքված մարդկանց մի մասըզրուցում են:
Աստղագետների մեծամասնությունըգտնում են, որ իրենց նախորդներն ուղղակի սխալվել են:
5. Քանի՞ նախադասություններից են կազմված տրված բարդ նախադասությունները։ Առանձնացրու այդ նախադասությունները։
Քաղաքը, որտեղ արդեն տասը տարի աշխատում էր Հակոբը, գտնվում էր մեծ գետի ափին, որը երկու կողմից շրջապատված էր անտառով։ — 3
Համերգը, որին մասնակցում էր աղջիկը, կազմակերպված էր ուսանողական խորհրդի կողմից, որը ղեկավարում էր նրա ընկեր Կարենը։ — 3
Նախարարն անցավ Քասախ գետի ափով , ուր գետը խոր անդունդի մեջ վշշում է, պղտոր ալիքները զարկում ժայռերին, քերում ժայռերը, հունը և ավելի խոր թաղվում ժայռերի մեջ։ — 5
Քարերի վրա գրեր կան այն մասին, որ Հանավանքը հնձաններ է ունեցել, խաղողի այգի, ձիթահան ու ջաղաց, որ իշխանները «հոգու փրկության» համար գյուղեր են նվիրել վանքին՝ արջառներով գեր, անտառներ՝ երեներով լի, գյուղեր և գյուղերում՝ հեթանոս ռամիկ Հանավանքի քարերի վրա հիշված է այդ մասին: — 7
6․ Նախադասությունները լրացրո´ւ:
Քաղցած աղվեսը, որը սովից մեռնում է, աքլորին համոզում էր:
Իմ Չամլի կապիկը նման ուղեկցի հետ, որը մորուքով է , հեշտ չէր հարաբերվում:
Մի բարձրահասակ, նիհար տղամարդ էլ, որի ծնողները հարուստ են, մեքենայի մոտ էր սպասում:
Իմ գազանանոցի կենդանիները, որոնց ես շատ եմ սիրում, արշավի իմ ընկերներն են:
Ինչպես նա միշտ է քնում, այդպես էլ այդ խոշոր շիմպանզեն կծկվել քնել էր վանդակի անկյունում:
Հանկարծ, կարծես ակնթարթում , հեռվում հայտնվեց օրվա հերոսը:
Ինչը որ փորձում ես գտնել , անտառի ամենահաստաբուն ծառի տակ է պահված:
7․ Դարձրո՛ւ ժխտական։ Գրի՛ր՝ որ դեպքում չի գրվում, որ դեպքում՝ չէ։ Ուսանող է– Ուսանող չէ Նկարիչ է– Նկարիչ չէ Սովորում է- Չի սովորում Կարդում է– Չի կարդում Գիրք է- Գիրք չէ Մարդ է– Մարդ չէ Վազում է– Չի վազում Շենք է– Շենք չէ Երգում է– Չի երգում Վեցերորդն է– Վեցերորդն չէ Արագ է– Արագ չէ Գեղեցիկ է– Գեղեցիկ չէ
8․ Սխալ կազմված ժխտական ձևերն ուղղի´ր:
Երեկո չի — չէ: Մութը չի տիրել ու չի ծածկել ոչինչ: Սամվելը չի ճեմում գեղեցիկ կահավորված ընդունարանում: Առաստաղից կախված ջահը բոլորովին չի լուսավորում սենյակը: Տանտիրոջ քայլվածքն անհանգիստ չի — չէ: Նա միայնակ չի — չէ իր առանձնատանը: Հանկարծ դուռը չի բացվում: Ներս մտնողն ընկերը չի — չէ: Բավական չի՞ — չէ սպասեցնեք մարդկանց: Երկինքը չի մռայվել։ Սա իմ տեսած Ֆիլմը չի — չէ։ Տղան ուսանող չի։ Աղջիկը անտառում մոլորված չի։
9․ Մանրամասն նկարագրիր այսօրվա առավոտը։ Անպայման գրիր զգացողություններ և մանրամասնություններ։
11․ Ուշադի´ր կարդա և գրի՛ր՝ ուրիշի ուղղակի խոսքն անուղղակի դարձնելիս ո՞ր բառերն են ուրիշ բառերով փոխարինվում, որո՞նք են իրենց ձևը փոխում, ի՞նչ բառեր են ավելանում կամ դուրս գալիս:
Ա. Առյուծն ու մարդը միասին ճանապարհ էին գնում: Մարդը պարծեցավ.
— Ես առյուծից էլ զորեղ եմ:
— Ո´չ, ես եմ ավելի ուժեղ,- հակաճառեց առյուծը:
Մի քիչ էլ առաջ գնացին, ու մարդը սալաքարերի վրա նախշազարդեր ցույց տվեց, որոնք մարդու ոտքի տակ ընկած, հլու-հնազանդ առյուծներ էին պատկերում:
— Ա´յ,- ասաց նա,- առյուծների վերջը սա է:
-Մա´րդ,- պատասխանեց առյուծը,- եթե մենք էլ քարերի վրա նկարեինք, դու առյուծների թաթերի տակ ընկած շա՜տ մարդիկ կտենեիր:
Բ)Աոյուծն ու մարդը միասին ճանապարհ էին գնում: Մարդը պարծեցավ, թե ինքն առյուծից էլ զորեղ է: Առյուծը հակաճառեց, որ ինքն է ավելի ուժեղ:
Մի քիչ էլ առաջ գնացին, ու մարդը սալաքարերի վրա նախշազարդեր ցույց տվեց, որոնք մարդու ոտքի տակ ընկած, հլու-հնազանդ առյուծներ էին պատկերում ու ասաց, որ առյուծների վերջը դա է: Առյուծը մարդուն պատասխանեց, որ եթե իրենք էլ քարերի վրա նկարեին, նա առյուծների թաթերի տակ ընկած շատ մարդիկ կտեսներ:
12․ Տրված մակբայներին ի՞նչ անել կամ ի՞նչ լինել, ի՞նչ արած կամ ի՞նչ եղած , ի՞նչ անելիս կամ ի՞նչ լինելիս, ի՞նչ անող կամ ի՞նչ լինող հարցերին պատասխանող մեկական բառեր (դերբայներ) ավելացնելով՝ բառակապակցություններ կազմի´ր:
բ) Քիչ-քիչ սառել բազմիցս կրկնել եռակի ստուգել ավելի ու ավելի զայրանալ
13. Տրված արմատներով բաղադրյալ (բարդ և ածանցավոր) բառեր կազմի´ր՝ դրանք դնելով նոր բառերի սկզբում, մեջտեղում և վերջում:
Երգ — երգահան փառ(ք) — փառաբան մեծ — մեծանուն մեջ — մեջառմեջ գարուն — գարնանային իր — իրավունք
14. Ուշադի´ր կարդա և պարզիր՝ ուրիշի անուղղակի խոսքն ուղղակի դարձնելիս ո՞ր բառերն են ուրիշ բառերով փոխարինվում, որո՞նք են իրենց ձևը փոխում, ի՞նչ բառեր են ավելանում կամ պակասում։:
Ա. Մի հայտնի գիտնականի հարցրին, թե ճիշտ է, որ կով է պահում: Պատասխանեց, որ ճիշտ չէ, ոչ թե ինքն է կով պահում, այլ կովն է իրեն պահում: Բ. Մի հայտնի գիտնականի հարցրին. -Պարո´ն, ճի՞շտ է, որ կով եք պահում: Պատասխանեց․ -Ոչ, ճիշտ չէ, ոչ թե ես եմ կով պահում, այլ կովն է ինձ պահում:
Ա. Երիտասարդ մի բժիշկ դիմում է նշանավոր վիրաբույժին, թե իրենք ամեն ինչ պատրաստել են վիրահատությունն սկսելու համար, իսկ հիվանդը չի եկել: Պրոֆեսորը ցրված պատասխանում Է, որ առանց նրա էլ կարող են սկսել:
Բ. — Պրոֆեսո´ր,- դիմում է երիտասարդ մի բժիշկ նշանավոր վիրաբույժին,- վիրահատությունն սկսելու համար ամեն ինչ պատրաստել ենք, իսկ հիվանդը չի եկել:
— Ոչի՜նչ,- ցրված պատասխանում է պրոֆեսորը,- առանց նրա էլ կարող ենք սկսել:
15․ Համեմատի´ր Ա և Բ նախադասությունները և փորձի´ր բացատրել, թե ի՞նչ դեր ունի բութը: Մնացած նախադասություններից ի´նքդ հանիր ընդգծված բառերն ու կետադրի´ր:
Ա. Ոմանք գնում էին ձիերով, իսկ ոմանք էլ գնում էին ոտքով:
Բ. Ոմանք ձիերով էին գնում, ոմանք՝ ոտքով:
Ա. Ո՞վ կպատմի, թե ինչեր են եղել այս կողմերում:
Բ. Ո՞վ կպատմի՝ ինչեր են եղել այս կողմերում:
Սևին սապոնն ինչ կանի, խևին ինչ կանի խրատը: Անբանը հաց ուտելիս առողջ է, գործ անելիս Է հիվանդ: Չգիտեմ, թե ինչը ճիշտ կլինի:
1)Rick uses a computer to talk with people 2) in z triathlon people swim then run and after that they cycle. 3) in the running his father pushes him in his wheelchair. in the swimming rick lies in a small boat and dick swims and pulls him. And in the cycling rick sits in a special seat on the front of Dick’s bike. 1)Rick uses a computer to talk with people 2) in z triathlon people swim then run and after that they cycle. 3) in the running his father pushes him in his wheelchair. in the swimming rick lies in a small boat and dick swims and pulls him. And in the cycling rick sits in a special seat on the front of Dick’s bike. 4)Team hoyt. 5)they take 14 hour. 6) Beacuse he can take part in the triathlon by the help of his father even when he has got cerebral palsy.
Մարսը Հռոմեական դիցարանի պատերազմի աստվածն էր։ Նա համարվում էր Ռոմուլոսի և Ռեմուսի՝ Հռոմի հիմնադիրների հայրը և Հռոմի պաշտպան աստվածը։ Տարբերություն հունական Արեսի, Մարսը մարմնավորում էր ոչ միայն պատերազմը, այլ նաև կարգապահությունը, ուժը և հայրենասիրությունը։ Նրա անունով է կոչվել մարտ ամիսը՝ Martius։ Մարսին պատկերացնում էին որպես զրահավորված, հզոր տղամարդ՝ նիզակով ու վահանով։
Նա նաև կապ ուներ հողագործության հետ՝ որպես դաշտերի պահապան։ Մարսը Հռոմի ուժի ու ոգու խորհրդանիշն էր։ Հին Իտալիայում Մարսը բերքառատության աստվածն էր, համարվում էր,որ նա կարողանում է ոչնչացնել բերքն ու ընտանի կենդանիներին։ Նրա անունով է կոչվում հռոմեական օրացույցի տարվա առաջին ամիսը, երբ իրականացվում էր ձմեռը քշելու ծես։ Համարվում է, որ վեստալուհի Ռեյա Սիլվիան Մարսից ունեցել է Հռոմուլոս և Հռեմոս զույգ եղբայրներին։
Այնտեղ էր գտնվում նաև 12 վահան, որոնցից մեկն, ըստ ավանդության, ընկել էր երկնքից Նումա Պոմպիլիոս կայսեր ժամանակ, այդ պատճառով էլ համարվում էր հռոմեացիների անհաղթելիության գրավականը։ Մնացած 11 վահանները պատրաստված էին կայսեր հրամանով` երկնքից ընկած օրինակի ճիշտ նմանողությամբ, որպեսզի թշնամիները չկարողանային տարբերել ու գողանալ իսկականը։ Պատերազմի մեկնելիս հրամանատարը կանչում էր Մարսին` գործողության մեջ դնելով նիզակն ու վահանները։
Ինքնակամ շարժումը համարվում էր սարսափելի դժբախտությունների նախազգուշացում։ Մարսի կինը ոչ շատ նշանակալի աստվածուհի Ներիոն էր, ում նույնացնում էին Վեներայի և Միներվայի հետ։
Մարսի ընտանիքը Մարսի Հայրը- Յուպիտերն է Մարսի Մայրը-Յունոնան է Մարսի Զավակները Հռոմուլոսն է և Հռեմոսը
Հռոմեական մշակույթը Հռոմեացիների ստեղծած մշակույթի վրա մեծ էր հունականի ազդեցությունը: Հարուստ հռոմեացիները իրենց երեխաներին ուղարկում էին Հունաստան՝ դպրոցներում սովորելու: Շատ հույն փիլիսոփաներ և մշակույթի գործիչներ տեղափոխվում էին Հռոմ: Հունական օրինակով հռոմեական քաղաքներում կառուցվում էին թատրոններ: Լատիներեն էին թարգմանվում հունական գիտական և գրական ստեղծագործություններ: Հունական մշակույթի ազդեցությունը առավել մեծացավ հատկապես այն բանից հետո, երբ Հունաստանից մեծ քանակությամբ արվեստի գործեր տեղափոխվեցին Հռոմ:
Հին Հռոմը ուներ զարգացած իրավական համակարգ: Հռոմի ամենավաղ օրենքները գրված էին Տասներկու տախտակների վրա:
Ճարտարապետության ոլորտում հատկապես բնութագրական է քաղաքաշինությունը: Հռոմում ծաղկում ապրեց նաև քանդակագործությունը: Մեծ թվով քանդակներ ստեղծվում էին անհատական պատվերներով:
Հռոմեական աստվածները Յուպիտեր Գլխավոր աստվածը Յունոնա Յուպիտերի կինը` մայրության և ըն տանիքի հովանավորը Միներվա — Գիտության, արվեստի և արհեստների հովանավոր դիցուհի Մարս — Ռազմի աստվածը Հռոմեական կայսրությունում երկրպագվում էին նաև արևելյան աստվածներ Միթրան, Իսիդան, Օսիրիսը:
Մարդկությունը մինչ օրս օգտվում է հռոմեացիների կողմից ստեղծված քաղաքական, գիտական և մշակութային արժեքներից: Հին հռոմեացիների հայտնի հայտնագործություններից էր բետոնը: Այդ շինանյութը լայնորեն օգտա գործվում էր Հռոմեական պետությունում և թույլ էր տալիս ամուր և վիթխարածավալ շինություններ կառուցել: Հռոմեացիները գլադիատորական մարտերի համար կառուցում էին հսկայական շինություններ՝ ամֆիթատրոններ: Դրանք հունական թատրոնների կատարելագործված տարբերակներն էին և համարվում են ներկայիս ֆուտբոլային մարզադաշտերի նախատի պերը: Ամֆիթատրոններից խոշորագույնը Հռոմի Կոլի զեումն էր, որը տեղավորում էր մոտ 60 հազար հանդիսական:
Պատերազմից հաղթանակով վերադարձած զորա վարների պատվին կառուցում էին ժամանակավոր հաղթակամարներ: Դրանց տակով պետք է հանդի սավոր անցնեին զորավարը, նրա զինվորները և ռազմագերիները: Հետագայում հաղթակամարները դար ձան մշտական և հռոմեական քաղաքների կարևոր ճարտարապետական կառույցներից էին: Նոր ժամանակներում դրանց օրինակով եվրոպական շատ քաղաքներում կառուցվեցին հաղթակամարներ: Հին Հռոմում կատարելագործեցին ջրմուղը և կոյուղին: Հռոմեացիները կատարելության հասցրին ջրանցույցների շինարարությունը: Այն թույլ էր տալիս տասնյակ կիլոմետր հեռու վայրերից խմելու և ոռոգման ջուր բերել:
Հռոմեական իրավական մտքի ձեռքբերումներից էր իրավունքի՝ որպես առանձին գիտության սահմանումը, իրավաբանի հաստատության ստեղծումը: Արդի իրավագիտության բազմաթիվ տերմիններ, ինչպես նաև դատարանում երդվելը ժառանգվել են հռոմեական դարաշրջանից։ Հռոմեական պետության օրենքները և օրենսդրական համակարգը մեծ ազդեցություն են թողել եվրոպական և համաշխարհային իրավական համակարգի վրա: Օրինակ՝ հռոմեացիների մոտ է առաջին անգամ օգտագործվել վետոյի իրավունք հասկացությունը: Այն այսօր օգտագործում են ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում: Հուլիոս Կեսարի օրոք Ք. ա. 45 թ. կատարվեց տոմարի բարեփոխում: Նախկին լուսնային օրացույցը փոխարինվեց արևայինով: Տարին, ըստ դրա, բաղկացած էր 365 և կես օրից: Չորս տարին մեկ փետրվարին ավելացվում էր մեկ օր: Հուլիոսյան օրացույցը մնաց կի րառման մեջ ընդհուպ մինչև XX դարի սկզբները: Մինչ օրս շատ երկրներ օգտագործում են հռոմեական ամսանունները (օրինակ՝ հուլիս, օգոստոս, հունվար և այլն): Հին Հռոմում կար օրաթերթի նախատիպը։ Մագա ղաթի վրա գրում էին քաղաքի նորությունների, օրենք- ների, կարևոր իրադարձությունների և մարդկանց մասին: Այդ մագաղաթները ամրացնում էին քաղաքի տեսանելի վայրերում, բաժանում հայտնի հռոմեացիներին: Հռոմում քաղաքացիները կարող էին օգտվել կառքերից, որոնց վրա կային հատուկ սարքեր: Դրանք հաշվում էին անցած ճանապարհը, և համապատասխան գումար էր գանձվում օգտվողից: Այն ներկայիս տաքսիների հռոմեական տարբերակն էր: Հռոմեացիները հակում ունեին շենքերի պատերին գրառումներ կատարելու կամ նկարելու (գրաֆիտի): Այն, ինչ այսօր համարվում է արվեստի ճյուղ, լայնորեն տարածված էր Հռոմում: Քաղաքի տարբեր շինությունների պատերի գրառումները պատկերացում են տալիս հռոմեացիների առօրյա կյանքի մասին: Կային նաև գովազդային գրառումներ: Հռոմեական կայսրությունում հռոմեականացման գործընթացի առավել կարևոր ուղղությունը լատինե րենի ներդրումն էր: Օրինակ՝ արդեն I դարում Գալլիայի քաղաքների բնակչության խոսակցական լեզուն գերազանցապես լատիներենն էր: Լատինական այբուբենը հետագայում լայնորեն տա րածվեց Եվրոպայում։ Մինչ օրս լատիներենը կաթոլիկ եկեղեցու արարողակարգի լեզուն է։ Միջնադարում այն նաև եվրոպական գիտության լեզուն էր: Այսօր էլ ընդունված է գիտական տերմինները ներկայացնել լատիներե նով: Լատինական այբուբենը հիմք է դարձել աշխարհի շատ այբուբենների (օրինակ` անգլերենի, ֆրանսերենի, իտալերենի, գերմաներենի, իսպաներենի և այլն) համար: Մեծ տարածում ունեն նաև հռոմեական թվերը: Հռոմեացիները օգտագործում էին նոր դեղամիջոցներ և վիրահատական գործիքներ: Առկա բուժման համար առանձնացված էին հատուկ կառույցներ՝ հոսպի տալներ: Հռոմեացիները մեծ ուշադրություն էին դարձնում բնակչության առողջապահության խնդիրներին: Հռոմեացիները կատարելության հասցրին ճանապարհաշինությունը և ստեղծեցին ճանապարհային երթևեկության կանոններ և նշաններ: Հռոմում տարածում էին գտել նաև արագ սննդի կետերը, որտեղ մարդիկ կարող էին սնվել տեղում: Հարուստ հռոմեացիների տանը կար նաև հատակի տաքացման համակարգ: Այն օգտագործում էին նաև հռոմեական բաղնիքներում:
Առաջադրանք 1
Ինչպես էր հունական մշակույթը ազդել հռոմեական մշակույթի վրա։ Նշե՛ք երկու օրինակ։
Հռոմեացիները հունական օրինակով կառուցում էին թատրոններ։
Հունական գրական ու գիտական ստեղծագործություններ տեղափոխվեցին Հռոմ։
2. Որտե՞ղ էին հռոմեացիները սովորեցնում իրենց երեխաներին։ Ինչու՞։
Հռոմեացիները երեխաներին ուղարկում էին Հունաստան՝ դպրոցներում սովորելու,որովհետև կրթությունը և մշակույթը զարգացած էր
3. Ի՞նչ էին Տասներկու տախտակները, և ինչո՞ւ են դրանք կարևոր։
Տասներկու տախտակները Հռոմի առաջին գրավոր օրենքներն էին։
կարևոր էին որովհետև հիմքն էին հռոմեական իրավական համակարգի զարգացման ։
4. Ի՞նչ ճարտարապետական և քանդակագործական առանձնահատկություններ ուներ Հռոմը։
քաղաքաշինությունը, կառուցվում էին ամուր շինություններ։
Քանդակագործությունը , շատ քանդակներ ստեղծվում էին անհատական պատվերներով։
5. Նշե՛ք երեք հռոմեական աստված և բացատրե՛ք նրանց դերը։
Յուպիտեր – Գլխավոր աստվածն էր։
Յունոնա – Յուպիտերի կինը, մայրության և ընտանիքի հովանավորը։
Մարս – Ռազմի աստվածն էր։ Մարս Ռազմի -Աստվածի մասին Ես ,որ կրել եմ Մարս Ռազմի -Աստվածի մասին տա իմ բլոգն է ես եմ կրել մարսի մասին։
6. Ինչ շինանյութ հայտնագործեցին հռոմեացիները և ինչու՞ էր այն կարևոր։
բետոնը, որը թույլ էր տալիս կառուցել ամուր և մեծ շինություններ։
7. Ի՞նչ էր ամֆիթատրոնը, և ո՞րն էր ամենախոշորը Հռոմում։
Ամֆիթատրոնը մեծ շինություն էր գլադիատորական մարտերի համար։
Ամենախոշորը Կոլիզեումն էր, որը տեղավորում էր մոտ 60 հազար հանդիսական։
8. Ինչպես էին հռոմեացիները լուծում ջրի մատակարարման խնդիրը քաղաքներում։
Կառուցում էին ջրանցույցներ, որոնք բերում էին ջուր հեռավոր վայրերից։ Նաև կատարելագործել էին ջրմուղն ու կոյուղին։
9. Ո՞ր կարևոր բարեփոխումը կատարեց Հուլիոս Կեսարը օրացույցի մեջ։ Ի՞նչ օրացույց է օգտագործվում այսօր։
Նա փոխարինեց լուսնային օրացույցը արևայինով՝ 365,5 օր տարում։
Այսօր օգտագործվում է հուլիոսյան բարեփոխումից զարգացած օրացույցը՝ գրիգորյան օրացույցը։
10. Ներկայացնել օրինակներ , որոնցով հռոմեական մշակույթը ազդեց ժամանակակից աշխարհի վրա (օրինակ՝ լեզու, օրենք, ճանապարհներ և այլն):
Լատիներենը հիմք է դարձել եվրոպական լեզուների և գիտական տերմինների համար։
ճանապարհների կառուցման կանոններ ու նշաններ։
Նոր ժամանակներում դրանց օրինակով եվրոպական շատ քաղաքներում կառուցվեցին հաղթակամարներ: